تحصیل پست دکترا در آلمان

اگر علاقه‌مند به دنبال کردن حرفه‌ای در زمینه تحقیقات در دانشگاه‌ها، موسسات تحقیقاتی یا در شرکت‌های صنعتی پس از کسب مدرک دکترا هستید و یا صرفا به دنبال کسب مهارت یا مدرک پیشرفته مشابه در خارج از کشور هستید، کشور آلمان یک گزینه بسیار عالی برای تحصیل پست دکترا است. شما می‌توانید پست دکترا را در یکی از 110 دانشگاه رسمی آلمان و یا شرکت‌های خصوصی صنعتی و مراکز تحقیقاتی به ویژه در حوزه بیوتکنولوژی و داروسازی دنبال کنید. تحصیل پست دکترا در آلمان اغلب برای انجام تز (تز تدریس) است که روشی رایج برای گرفتن کرسی استادی در دانشگاه‌های آلمان به شمار می‌رود. در این مقاله از موسسه مهاجرتی زنگنه به بررسی موقعیت‌های پست دکترا در آلمان و شرایط و نحوه درخواست پذیرش این مقطع پرداخته‌ایم.

معرفی پست دکترا در آلمان

به عنوان یک تعریف کلی، می‌توان گفت که پست دکترا (پسا دکترا، فوق دکترا، پست‌داک)، دوره زمانی محدود پس از اخذ دکترا است که در آن دانش‌پژوهان به جمع‌آوری مدارک بیشتر ادامه می‌دهند. تا پایان این مقطع، باید پایه محکمی برای گام‌های بعدی شغلی بگذارید و لزوما نباید کار در محیط دانشگاه باشد. پس از گذراندن پست دکترا در آلمان می‌توانید در بخش دولتی یا تجاری و سایر بخش‌های دیگر نیز مشغول به کار شوید.

به طور کلی، در دوره پست دکترا در آلمان، پروفایل علمی خود را تقویت می‌کنید، شبکه ایجاد می‌کنید و صلاحیت‌های علمی لازم برای استادی کامل، استادی جوان یا مقام رهبری گروه تحقیقاتی جوان را کسب می‌کنید. با این حال، نحوه ساختار این مقطع بسیار متفاوت است. هیچ دستورالعمل الزام آور و قابل اجرایی در مورد محتوا، مدت زمان دوره و محدودیت‌هایی در مقطع پست دکترا در آلمان وجود ندارد.

مدت زمان تحصیل پست دکترا در آلمان

در حالت ایده آل و بسته به رشته تحقیقاتی و دانشگاه، 2 تا 4 سال برای دستیابی به جایگاهی در جامعه علمی و اتمام پست دکترا در آلمان کافی است. به عنوان مثال، انجمن هلمهولتز برای مقطع پست دکترا، تصریح می‌کند که پس از 4 سال صلاحیت و تحقیق، باید در مورد مسیر شغلی آینده تصمیم گیری شود. با این حال، مقطع پست دکترا برای برخی از محققان به طور قابل توجهی بیشتر و تا 6 سال نیز طول می‌کشد و بیشتر به این دلیل است که دانش‌پژوهان پست دکترا در آلمان اغلب در موقعیت‌هایی با بودجه شخص ثالث کار می‌کنند که از محدودیت‌های زمانی مقرر قانونی معاف هستند و بنابراین زمان بیشتری را در اختیار دارند.

تحصیل پست دکترا در دانشگاه های آلمان

دانشگاه‌ها محبوب ترین گزینه برای گذراندن مقطع پست دکترا هستند. مقطع پست دکترا در دانشگاه (یا حتی یک مؤسسه تحقیقاتی غیر دانشگاهی) معمولا به منظور کسب صلاحیت علمی بیشتر است. به عنوان یک قاعده، دانشجویان پست دکترا در آلمان به عنوان همکاران پژوهشی در یک کرسی استادی یا به عنوان اعضای کارکنان تحقیقاتی در یک گروه تحقیقاتی یا یک پروژه با بودجه شخص ثالث کار می‌کنند.

تحصیل پست دکترا در موسسات تحقیقاتی غیر دانشگاهی آلمان

سازمان‌های تحقیقاتی غیردانشگاهی اغلب بسیار مجهز هستند و به پژوهشگران پست دکترا نقطه شروع خوبی برای راه‌اندازی مشاغل خود ارائه می‌دهند. به عنوان یک محقق پست دکترا می‌توانید در تیم‌هایی با محققان از سراسر جهان کار کنید و پروژه‌های تحقیقاتی اغلب در مشارکت‌های بین المللی ادغام می‌شوند. صدها موسسه تحقیقاتی تخصصی در آلمان وجود دارد که در زمینه‌های مختلف تحقیقاتی و همچنین تحقیقات پایه یا کاربردی تمرکز دارند. چهار سازمان تحقیقاتی بزرگ با بودجه دولتی عبارتند از Fraunhofer-Gesellschaft، انجمن Helmholtz، انجمن Leibniz و انجمن Max Planck.

تحصیل پست دکترا در شرکت های صنعتی

صنعت آلمان در تحقیق و توسعه قوی است. به همین دلیل تقاضای زیادی برای پرسنل تحقیقاتی وجود دارد. طبیعتا این شرکت‌های بزرگ و فعال بین‌المللی هستند که بیشترین سرمایه‌گذاری را در حوزه تحقیق و توسعه دارند. با این حال، بسیاری از شرکت های کوچک و متوسط نیز به انجام تحقیقات می‌پردازند.

اگر به دنبال آینده‌ای در زمینه تحقیقات کاربردی هستید، می‌خواهید نتایج خود را به سرعت به کاربردهای عملی تبدیل کنید و محدودیت‌های امکان‌سنجی و قابلیت اقتصادی را به‌عنوان یک چالش در نظر بگیرید، یک شغل تحقیقاتی در شرکت‌های صنعتی می‌تواند برای شما مناسب باشد. موقعیت پست دکترا در یک شرکت صنعتی شما را قادر می سازد تا تجربه عملی و تخصص مورد نیاز برای کرسی استادی در دانشگاه علمی کاربردی را نیز به دست آورید.

انواع موقعیت های شغلی پست دکترا در آلمان

• دانشیار پژوهشی در کرسی استادی

به عنوان دانشیار پژوهشی در دانشگاه‌های آلمان نه تنها به عنوان محقق و استاد کار خواهید کرد، بلکه وظایف اداری را نیز انجام می‌دهید. شما همچنین سمینارها و تمرین‌های عملی را برگزار می‌کنید، وظایف مربوط به آزمون‌های کارشناسی را انجام می‌دهید و در خودگردانی دانشگاه مشارکت دارید. علاوه بر این، معمولا روی پروژه تحقیقاتی خود کار می‌کنید.

• پست دکترا در یک گروه تحقیقاتی

در این موقعیت شما می‌توانید در گروه های تحقیقاتی یا پروژه های تحقیقاتی با بودجه شخص ثالث کار کنید. این یک روش عادی در دانشگاه‌های آلمان است. تقریبا 60 درصد از تمام موقعیت‌های کارکنان تحقیقاتی از این طریق تأمین می‌شود. طبیعتا تأکید اصلی در اینجا به طور جدی بر انجام تحقیقات است. با این وجود ممکن است که وظایف آموزشی نیز دخیل باشد.

اگر به یک پست دائمی دانشگاه منصوب نشوید، یا کمک هزینه دریافت خواهید کرد یا حقوق شما از محل بودجه تحقیقاتی تامین می‌شود. Deutsche Forschungsgemeinschaft (بنیاد تحقیقات آلمان، DFG) مهمترین نقش را در اینجا به عنوان تامین کننده بودجه شخص ثالث ایفا می‌کند.

DFG همچنین مراکز تحقیقاتی مشارکتی دانشگاهی (CRC) و گروه‌های آموزشی پژوهشی را تأمین مالی می‌کند که در این صورت می‌توانید با دریافت‌ کمک هزینه، به‌عنوان کارکنان پژوهشی یا به‌عنوان رهبران پروژه در یک CRC کار کنید.

• استخدام موقت

طبق قانون به اصطلاح 12 ساله، استخدام محققان اولیه شغلی در مؤسسات آموزش عالی و مؤسسات تحقیقاتی با بودجه دولتی محدود است. به این معنی که دانشیاران پژوهشی عموما حداکثر تا 6 سال تا پایان دوره دکترا و سپس 6 سال دیگر (در مورد پزشکی 9 سال) در دانشگاه می‌توانند مشغول به کار شوند.

البته یک استثنا در قاعده 12 ساله وجود دارد، اگر به عنوان محقق با استفاده از بودجه شخص ثالث به کار خود ادامه دهید، می توانید قراردادهای موقت را فراتر از حد معمول دریافت کنید. همچنین در صورت داشتن فرزند در خانواده یا اگر دارای معلولیت یا بیماری مزمن جدی باشید، این مهلت قابل تمدید است.

• کار در شرکت صنعتی

به عنوان یک دانشمند پست دکترا یا یک متخصص جوان با مدرک دکترا که در تحقیق و توسعه در داخل یک شرکت صنعتی کار می‌کند، احتمالا عضو یک تیم (بین المللی) از محققان در تحقیقات کاربردی یا پروژه محور خواهید بود. شما در مورد راه حل های نوآورانه تحقیق خواهید کرد که نیازهای مشخص را برآورده می‌کند، استانداردها را توسعه می‌دهید و جایگزین هایی برای فرآیندهای موجود پیدا خواهید کرد. نتایج تحقیقات تیم شما برای همه حوزه‌های شرکت از هیئت مدیره، تدارکات و تولید گرفته تا بازاریابی و فروش مهم است.

شرایط تحصیل پست دکترا در آلمان

شرایط درخواست برای یک موقعیت پست دکترا در دانشگاه‌های آلمان هیچ تفاوتی با سایر بخش‌ها، به عنوان مثال شرکت‌های صنعتی، ندارد. همچنین شرایط درخواست برای پست دکترا تقریبا مشابه شرایط درخواست برای تحصیل دکترا در آلمان است. شما باید مهارت‌ها و علایق تحقیقاتی متناسب با بورسیه یا نقشی که به آن علاقه دارید، را نشان دهید. پیش نیاز شروع دوره پست دکترا در آلمان، داشتن مدرک دکترای معتبر در زمینه موضوعی مناسب و بسته به مشخصات شغلی، تجربه در تحقیق و تدریس، تخصص و فهرست مربوطه از مقالات منتشر شده است. مهمترین فاکتور و شرط پذیرش برای درخواست موقعیت پست دکترا نیز ارائه یک نامه پوششی (کاور لتر) است که هدف شما برای تحقیق و کار در یک زمینه خاص را نشان می‌دهد. در ادامه درباره کاور لتر با جزئیات بیشتر توضیح داده‌ایم.

مدارک مورد نیاز برای تحصیل پست دکترا در آلمان

به طور کلی هنگام درخواست برای پست دکترا یا سایر موقعیت های تحقیقاتی در یک شرکت، دانشگاه یا موسسه تحقیقاتی در آلمان، از شما خواسته می‌شود مدارک زیر را ارائه دهید:

• مدارک هویتی شامل پاسپورت معتبر
• مدارک دانشگاهی و مدرک دکترا
• کاور لتر یا همان انگیزه نامه
• مدرک مهارت زبان (آلمانی یا انگلیسی)
• رزومه
• فهرستی از مقالات منتشر شده، در صورت وجود
• یک نمونه از طرح تدریس، در صورت وجود
• توصیه نامه‌ها، در صورت وجود

توجه داشته باشید که ارسال مدارک اضافی مشروط بر اینکه حاوی اطلاعات مرتبط باشد، می‌تواند برای نتیجه درخواست شما موثر باشد. ارائه توصیه نامه فقط در برخی موارد مورد نیاز است، اما در اوایل یک حرفه دانشگاهی، ارائه توصیه هایی از طرف مشاوران دکترا یا اساتید راهنمای پایان نامه، حتی اگر پیش نیاز اصلی نباشد، موثر است. شما همچنین می‌توانید به طور مختصر نحوه برخورد با وظایف آموزشی که در فراخوان درخواست‌های پست دکترا توضیح داده شده است، را بیان کنید.

در نظر داشته باشید که پس از پذیرش و دریافت موقعیت پست دکترا، برای شروع کار در آلمان باید مدارک خود را جهت به رسمیت شناختن، اعتبارسنجی کنید.

کاور لتر برای درخواست پست دکترا در آلمان

نامه پوششی یا کاور لتر که در آلمان به عنوان انگیزه نامه نیز شناخته می شود، ضروری‌ترین فاکتور برای درخواست پست دکترا است. در حالت ایده‌آل در حدود دو صفحه، به طور خلاصه خود را معرفی کنید و موقعیت فعلی خود را به همراه مهارت‌ها و دستاوردهای تحقیقاتی مرتبط بیان کنید. شما باید نشان دهید که چرا به انجام کار علمی در زمینه تحقیقاتی خاص خود علاقه دارید و باید در مؤسسه‌ای که درخواست استخدام داده‌اید، پذیرفته شوید و چرا شما مناسب‌ترین متقاضی این موقعیت هستید.

از آنجایی که پست دکترا بعد از مقطع دکترا ارائه می‌شود، باید توضیح دهید که چگونه مقطع دکترا شما را برای این موقعیت آماده کرده است. شما همچنین باید دیدگاهی را بیان کنید که با بخش مربوطه موسسه تحقیقاتی مطابقت دارد. این دیدگاه باید اولویت‌های تحقیقاتی را مشخص کند. توجه داشته باشید که کاور لتر نباید صرفا فهرستی از تجربیات گذشته باشد، بلکه باید آینده‌نگری شما را نشان دهد. مهارت‌های مورد نیاز و تجربیات کسب شده خود را می‌توانید در چند جمله با ارجاع به CV پوشش دهید.

رزومه تحصیلی برای درخواست پست دکترا در آلمان

در رزومه علاوه بر تجربیات شغلی حرفه‌ای آکادمیک خاص خود، مقالات منتشر شده خود تا به امروز و تجربه تدریس در زمینه مربوطه را ارائه دهید. اگر لیست مقالات، سابقه تدریس و سخنرانی‌های ارائه شده برای CV بسیار طولانی به نظر می‌رسد، می‌توانید آنها را به عنوان پیوست جداگانه درج کنید. همچنین بسیار مهم است که مهارت‌های نرم و سایر توانایی‌ها و تجربیات خود را لحاظ کنید.

این موارد می‌تواند شامل مواردی مانند مهارت‌های زبان خارجی و اقامت کاری در خارج از کشور، مهارت‌های فناوری اطلاعات، تجربه در گروه‌های کاری، رهبری یا مدیریتی در دانشگاه باشد. اگر این موارد به صراحت شایستگی شما را نشان ندهد، ارائه فعالیت‌های اوقات فراغت، سرگرمی و غیره در رزومه درخواست پست دکترا نامناسب هستند.

مدرک زبان برای درخواست پست دکترا در آلمان

اگر مدرک زبان آلمانی، به ویژه برای برنامه‌های مالی مورد نیاز است، باید ثابت کنید که از طریق مدارک زبان معتبر و شناخته شده، مانند Test Deutsch als Fremdsprache (TestDaF) حداقل سطح مورد نیاز را کسب کنید. برای اثبات تسلط به زبان انگلیسی، می‌توانید توانایی خود در این زبان را از طریق سیستم بین المللی آزمون زبان انگلیسی (IELTS) یا آموزش زبان انگلیسی به عنوان زبان خارجی (TOEFL) ارائه دهید.

به طور کلی، بسته به زمینه انتخابی شما و موسسه یا سازمانی که برای آن درخواست می‌دهید، تسلط به زبان انگلیسی یا آلمانی ضروری است. اگر به زبان آلمانی مسلط هستید، می‌توانید درخواست و رزومه خود را به زبان آلمانی بنویسید، در غیر این صورت بهتر است به زبان انگلیسی پایبند باشید. اکثر آلمانی‌ها سطح خوبی از زبان انگلیسی دارند و استفاده از این زبان به ویژه در زمینه‌های STEM توصیه می‌شود.

در نظر داشته باشید که با اینکه توانایی صحبت به زبان آلمانی پیش نیاز کار در یک نقش تحقیقاتی در آلمان نیست، اما نشان دادن اینکه در حال یادگیری زبان آلمانی هستید (با شرکت در یک دوره آموزش زبان) به شما برتری رقابتی خواهد داد.

درآمد پست دکترا در آلمان

ساختار تعرفه حقوق دانشجویان پست دکترا در آلمان بسیار شفاف تنظیم می‌شود. اگر دانشجوی پست دکترای یک دانشگاه دولتی یا موسسه تحقیقاتی باشید، به طور خودکار یک کارمند بخش دولتی به شمار می‌روید و بنابراین حقوق شما توسط یک توافق جمعی تنظیم می‌شود و همه دانشگاه‌های دولتی، دانشگاه‌های علمی کاربردی و موسسات تحقیقاتی دستمزدهای مشابهی را پرداخت می‌کنند.

با این حال، میزان درآمد شما همراه با میزان تجربه شما افزایش می‌یابد. از طرف دیگر، مقطع پست دکترا نیز می‌تواند با کمک هزینه تحقیقاتی تامین مالی شود. به طور کلی، درآمد ناخالص سالانه شما در این مقطع بین 48،000 تا 76،000 یورو بستگی به عملکرد و سابقه کاری شما متغیر است.

بورسیه های پست دکترا در آلمان

همانطور که در این مقاله بررسی کردیم، تحقیقات پست دکترا در دانشگاه‌ها، موسسات تحقیقاتی مشهور بین المللی و بخش خصوصی و صنعتی انجام می‌شود. مسئولیت کلی تحقیقات بر عهده وزارت آموزش و تحقیقات فدرال است و بزرگترین سازمان‌های اعطا کننده، بنیاد تحقیقات آلمان (DFG) و خدمات تبادل علمی آلمان (DAAD) هستند که طیف متنوع و گسترده‌ای از بورسیه‌ها و کمک‌های مالی را ارائه می‌دهند.

به طور کلی بورسیه‌های پست دکترا در آلمان توسط مراکز زیر ارائه می‌شوند:

• دانشگاه‌ها
• سازمان‌های تحقیقاتی غیردانشگاهی
• مؤسسات دولتی و خصوصی مانند خیریه‌ها
• شرکت‌های خصوصی

اگر می‌خواهید برای بورسیه و کمک هزینه تحصیل پست دکترا در آلمان درخواست دهید، باید از سازمان تأمین مالی مربوطه اطلاعات لازم را کسب کنید. الزامات و شرایط دقیق دریافت بورسیه و کمک هزینه مربوطه توسط سازمان یا موسسه ارائه دهنده توضیح داده شده است. بسته به دوره و موقعیت خود، برای دریافت بورسیه ممکن است علاوه بر مدرک دکترای برجسته به مدارک خاصی مانند تجربه کار بین المللی یا علایق تحقیقاتی خاص نیز نیاز داشته باشید.

نحوه درخواست تحصیل پست دکترا در آلمان

دانشگاه‌ها و مؤسسات، سازمان‌ها و شرکت‌های مختلف معیارهای خاصی خواهند داشت که در هنگام درخواست پست دکترا، شما را ملزم به رعایت آن‌ها می‌کنند و روند درخواست نیز کمی متفاوت خواهد بود. به طور کلی شما باید شرایط موقعیت‌های پست دکترا را در سایت‌ها و آگهی‌ها با دقت بخوانید و مطمئن شوید که می‌توانید شرایط آن را برآورده کنید.

برای موقعیت پست دکترا به عنوان دانشیار پژوهشی باید مستقیما درخواست خود را به مؤسسه مربوطه به صورت آنلاین ارسال کنید. روش دقیق در آگهی مربوطه ذکر شده است، در صورت موفقیت آمیز بودن درخواست اولیه، از شما برای شرکت در یک مصاحبه شغلی یا شرکت در یک مصاحبه تلفنی دعوت می‌شود.

فراموش نکنید که مهلت درخواست (ددلاین) را حتما رعایت کنید. توصیه می‌شود که زودتر به دنبال موقعیت‌های پست دکترا باشید، اگر در حال حاضر دانشجوی دکترا هستید، از ابتدای سال آخر تحصیل خود پیگیر موقعیت‌های پست دکترا در آلمان باشید.

ویزا برای تحصیل پست دکترا در آلمان

برای پست دکترا در آلمان باید برای ویزای تحقیقاتی درخواست دهید. با ویزای تحقیقاتی آلمان ویزا یا مجوز اقامت جهت انجام تحقیقات حداقل به مدت یک سال صادر می‌شود و با مزایای زیر همراه است:

• می‌توانید در موسسه تحقیقاتی مندرج در قرارداد کاری خود کار کنید یا می‌توانید به عنوان استاد دانشگاه تدریس کنید.
• تمدید مجوز اقامت به شرط داشتن شرایط مشابه امکان پذیر است.
• شما می‌توانید برای مدت محدودی در سایر کشورهای اتحادیه اروپا (به استثنای بریتانیا، ایرلند و دانمارک) تحقیق و تدریس کنید.
• پس از 4 سال با داشتن شرایط لازم، می‌توانید مجوز اقامت آلمان را دریافت کنید.

هنگامی که دوره تحقیقاتی شما به پایان رسید، تا 9 ماه فرصت دارید تا موقعیت تحقیقاتی دیگری در آلمان پیدا کنید که مطابق با شرایط شما باشد. سپس باید برای مجوز اقامت کار درخواست دهید.

سخن پایانی

در سال‌های اخیر، آلمان به عنوان بزرگترین و متنوع ترین کشور تحقیقاتی در اروپا ظاهر شده است و یکی از محبوب‌ترین مقاصد برای متقاضیان پست دکترا است. زیرساخت های تحقیقاتی پیشرو در جهان و شبکه‌های تحقیقاتی متنوع، دانشگاه‌های قدیمی و معتبر، بخش های خصوصی و صنعتی بسیار توسعه یافته، هر ساله هزاران دانشجوی بین المللی دکترا را جذب کرده است.

در این مقاله به بررسی صفر تا صد تحصیل پست دکترا در آلمان پرداختیم. در صورت کسب اطلاعات بیشتر و همچنین قدم بعدی خود برای مهاجرت به آلمان و دریافت ویزا می‌توانید از خدمات موسسه مهاجرتی زنگنه بهره‌مند شوید. موسسه مهاجرتی زنگنه با 15 سال فعالیت در زمینه مهاجرت تحصیلی و کاری برای کشورهای اروپایی، اسکاندیناوی، انگلستان و قاره آمریکا و با بیش از 3000 پرونده موفق، بهترین خدمات مهاجرتی را در اختیارتان قرار می‌دهد. برای شروع می‌توانید از طریق تماس و یا تکمیل فرم ارزیابی رایگان با ما در ارتباط باشید.

سوالات متداول